U bent hier: Home Thema 3: Specials Inzoomen 2: Bokalen
Document acties

Inzoomen 2: Bokalen

Drie bokalen uit de Zilver Top 100 dateren uit het begin van de twintigste eeuw. Links de Beker van Breda, in 1907 vervaardigd door C.J. Begeer. De trofee, met sierlijke Art Nouveau lijnen die de voet met de cup verbinden, is gedecoreerd met een knop die wordt gevormd door vier paardenhoofden met daarbovenop een jockey-cap. De ondiepe cup heeft een geometrisch decoratiepatroon met gebladerte, waar in het midden de inscriptie `De Beker van Breda` is aangebracht in blauw email. De inscriptie op de voet luidt `1907 gewonnen met Billy Boy – 1911 verdedigd met Santos`. 

De bokaal in het midden is ontworpen door Carel Begeer en in 1917 uitgevoerd door C.J. Begeer. De bokaal is Carel Begeers eerste ontwerp dat is geïnspireerd op de zeventiende eeuwse kwabstijl van Adam van Vianen en Johannes Lutma. 1 Het heeft de typische vloeiende lijnen en een plastisch uiterlijk, waarbij het golvende oppervlak zorgt voor licht- en schaduweffecten. De gehamerde afwerking geeft de bokaal een ambachtelijke uitstraling. De cup is versierd met edelstenen: malachiet en rookkwarts. De knop van het deksel bestaat uit een basis van malachiet, waarop twee gegoten dolfijntjes zijn bevestigd die hun staart in de lucht houden. Een contemporaine foto van de ontwerptekening toont dat op de staarten een medaille was gesoldeerd die nu ontbreekt. In het midden van de medaille is een anker te zien en aan de rand de inscriptie `KONINKLIJKE ROEI- EN ZEILVERENIGING`. De donkere, waarschijnlijk houten, sokkel ontbreekt eveneens.

X
Koninklijke Utrechtsche Fabriek van Juweelen Zilverwerken en Penningen van C.J. Begeer N.V. , Bokaal, 1907

Koninklijke Utrechtsche Fabriek van Juweelen Zilverwerken en Penningen van C.J. Begeer N.V. 
Bokaal 1907
zilver, 31,5 x ? cm
Nederlands Zilvermuseum Schoonhoven, Schoonhoven, nr. 13621



X
Carel Joseph Anton Begeer en Koninklijke Utrechtsche Fabriek van Juweelen Zilverwerken en Penningen van C.J. Begeer N.V. , Bokaal, 1917

Carel Joseph Anton Begeer en Koninklijke Utrechtsche Fabriek van Juweelen Zilverwerken en Penningen van C.J. Begeer N.V. 
Bokaal 1917
zilver, 36 x 20 cm
Nederlands Zilvermuseum Schoonhoven, Schoonhoven, nr. 13709 (a=b)



X
Johan Coenraad Altorf en Koninklijke Nederlandsche Fabriek van Gouden en Zilveren Werken J.M. van Kempen & Zonen , Bokaal, 1919

Johan Coenraad Altorf en Koninklijke Nederlandsche Fabriek van Gouden en Zilveren Werken J.M. van Kempen & Zonen 
Bokaal 1919
zilver, ? x ? x 39 cm
Nederlands Zilvermuseum Schoonhoven, Schoonhoven, nr. 40090



De laatste bokaal, vormgegeven in Amsterdamse School stijl, wordt toegeschreven aan de Haagse beeldhouwer Johan Coenraad (Jan) Altorf (1876-1955). Het stuk is in 1918 uitgevoerd bij J.M. van Kempen & Zonen. In het Maandschrift Levende Kunst van 1 april 1918, schreef architect Co Brandes een artikel over de firma Van Kempen waarbij voorbeelden werden aangehaald van de freelance ontwerpers die voor Van Kempen ontwierpen, waaronder Altorf, en de mogelijkheden van de fabriek om deze ontwerpen met gebruikmaking van machinale productie uit te voeren. 2 De voet van de bokaal en het deksel hebben versieringen die bestaan uit kleine kameleons en cabochon geslepen edelstenen. Altorf was vooral bekend om zijn streng gestileerde beelden van dieren, waaronder veel apen en vogels, die hij in allerlei materialen uitvoerde, waaronder hout, steen, ivoor, brons en keramiek.  Daarnaast maakte hij beeldsnijwerk voor meubelen en gevelversieringen van gebouwen, waarvoor hij opdrachten kreeg van bevriende architecten, zoals H.P. Berlage, S. de Clerq en J. Kropholler. Altorfs sculpturen, waaronder verschillende kameleons, zijn nu nog op diverse gebouwen in Den Haag te zien. 3 De bokaal die hij voor Van Kempen ontwierp werd tentoongesteld tijdens de Jaarbeurs in Utrecht van 1919, zoals blijkt uit een foto uit het archief, waarop de bokaal uiterst rechts is te zien.


bokaal 0001487153
Tentoonstelling Jaarbeurs Utrecht 1919; inv.nr. 1107


0000276383.jpg        gevelsteen Altorf.jpg
Ontwerptekening bokaal Carel Begeer; inv. nr. 654 en Gevelsteen van Altorp
Residentie Hofvijver, Lange Vijverberg 20 in Den Haag



X
Johan Coenraad Altorf en Koninklijke Nederlandsche Fabriek van Gouden en Zilveren Werken J.M. van Kempen & Zonen , Bokaal, 1919

Johan Coenraad Altorf en Koninklijke Nederlandsche Fabriek van Gouden en Zilveren Werken J.M. van Kempen & Zonen 
Bokaal 1919
zilver, ? x ? x 39 cm
Nederlands Zilvermuseum Schoonhoven, Schoonhoven, nr. 40090





[1]

Krekel 2001, p. 17.

[2]

Brandes, pp. 62-71. Er is ook werk afgebeeld van H.A. van den Eynde. Tj. Visser en Mej. F. Carbasius. Bij de foto’s werk van Jan Warnaar, bokalen en een juwelenkistje, ontbreekt zijn naam, omdat hij in loondienst was bij Van Kempen en dus de naam van zijn werkgever staat vermeld.

[3]

Visser, pp. 8-14. Zie pagina’s 77, 84, 109 en 110 voor gevelstenen met afbeeldingen van kameleons, in vormgeving vergelijkbaar met die op de zilveren bokaal.

Datum laatste wijziging: 22-09-2017 13:39