Inzoomen 2: Viscouverts

Visscheppen waren al sinds het begin van de achttiende eeuw in gebruik. Ze zijn vaak fraai versierd met ajour-gezaagde vismotieven of andere decoraties. In de collectie van het Zilvermuseum bevinden zich fraaie voorbeelden van visscheppen met een ovale bak uit het derde kwart van de achttiende eeuw, evenals visscheppen met een langwerpige vorm uit het midden van de negentiende eeuw. Het viscouvert, bedoeld om de vis mee te eten, kende men in die tijd nog niet; het was een nieuw bestekonderdeel dat pas aan het einde van de negentiende eeuw / begin twintigste eeuw in zwang kwam. ¹ Het bestond niet, zoals gebruikelijk bij een couvert, uit een lepel en een bijpassende vork, maar uit een mes en vork. Een mes was van oorsprong het belangrijkste eetgereedschap en had aanvankelijk een lemmet van ijzer dat kon gaan roesten. Bij het snijden van vis kon dit de smaak bederven. Daarom werd vis met een vork gegeten die in de rechterhand werd gehouden. Als opschuivertje voor de vis diende een stuk brood in de linkerhand, of, chiquer, een tweede vork in de linkerhand. Rond 1850 ging de opkomende middenklasse ertoe over om speciale vismessen te laten maken.

Presentatietekening van een viscouvert met florale Art Nouveau decoratie, z.j.; inv.nr. 822

De heel deftige mensen haalden hun neus hiervoor op: zij zouden nooit vismessen of viscouverts laten maken, want zij hadden hun zilver immers geërfd en kochten het niet nieuw! ² Desondanks was het gebruik van viscouverts tegen het einde van de negentiende eeuw helemaal ingeburgerd en ook in onze tijd is het nog steeds in gebruik. Twee voorbeelden uit de Zilver Top 100 getuigen hiervan.

X Christa Ehrlich en Koninklijke Nederlandsche Edelmetaal Bedrijven Van Kempen Begeer & Vos N.V. , Visschep, model 1064, 1947 Image fullsize Toon in RKD database Share Christa Ehrlich en Koninklijke Nederlandsche Edelmetaal Bedrijven Van Kempen Begeer & Vos N.V.  Visschep, model 1064 1947 zilver, 3,5 x 6,5 x 26,6 cm Nederlands Zilvermuseum Schoonhoven, Schoonhoven, nr. 13922

X Toos den Hartoog-Muysert  Koninklijke Nederlandse Fabriek van Gouden en Zilveren Werken Gerritsen & Van Kempen , Viscouvert, 1948 Image fullsize Toon in RKD database Share Toos den Hartoog-Muysert  Koninklijke Nederlandse Fabriek van Gouden en Zilveren Werken Gerritsen & Van Kempen  Viscouvert 1948 zilver, 1,6 x 2,3 x 18,3 cm Nederlands Zilvermuseum Schoonhoven, Schoonhoven, nr. 13683.01=02; 01 = fork, 02 = knife